Tomasz Grudziński
Obecny stan prawny
W chwili obecnej postępowanie odwoławcze przed KIO regulują przepisy Prawa zamówień publicznych (PZP). Najważniejsze cechy obecnego systemu to:
- Termin na złożenie odwołania: wykonawca ma 10 dni od dnia, w którym dowiedział się lub mógł dowiedzieć się o naruszeniu przepisów PZP.
- Tryb rozpoznania: KIO rozpoznaje odwołanie w terminie 30 dni, ale terminy mogą ulec przedłużeniu w przypadku bardziej skomplikowanych spraw.
- Skutki odwołania: wniesienie odwołania wstrzymuje prowadzenie postępowania przetargowego lub wykonanie decyzji zamawiającego, chyba że KIO postanowi inaczej.
- Koszty postępowania: strona przegrywająca może zostać obciążona kosztami, w tym kosztami zastępstwa procesowego.
- Decyzja KIO: ma charakter prawomocny, ale w określonych sytuacjach możliwe jest jej zaskarżenie do sądu okręgowego.
Obecnie KIO odgrywa rolę strażnika prawidłowości procedur przetargowych, a skutecznie prowadzone odwołanie może realnie wpłynąć na wynik postępowania.
Planowane zmiany w 2026 r.
Od 2026 r. w życie wejdą istotne modyfikacje w zakresie postępowania odwoławczego, wynikające z nowelizacji PZP oraz implementacji dyrektyw unijnych dotyczących zamówień publicznych. Kluczowe zmiany obejmują:
- Skrócenie terminów – Terminy na wniesienie odwołania zostaną skrócone, co zwiększy tempo postępowań, ale jednocześnie wymusi na wykonawcach szybszą reakcję i przygotowanie dokumentacji.
- Zmiany w skutkach odwołania – W niektórych przypadkach wniesienie odwołania nie będzie automatycznie wstrzymywać postępowania przetargowego, co oznacza konieczność szybszego zabezpieczenia swoich roszczeń i stosowania środków tymczasowych.
- Elektronizacja i cyfryzacja postępowań – Całość procedury będzie prowadzona w formie elektronicznej, co przyspieszy wymianę dokumentów i ułatwi monitorowanie przebiegu sprawy.
- Nowe obowiązki dokumentacyjne dla stron – Zamawiający i wykonawcy będą musieli w większym stopniu dokumentować swoje działania, co zwiększy przejrzystość postępowania, ale wymaga lepszego przygotowania organizacyjnego i wsparcia ekspertów.
- Większe znaczenie wyjaśnień merytorycznych – KIO będzie kładło większy nacisk na uzasadnienie odwołań, a strona odwołująca się będzie musiała dokładniej wykazać naruszenia prawa i przedstawić dowod.
Wyzwania i rekomendacje dla przedsiębiorców
Zmiany w 2026 r. oznaczają dla wykonawców większą dynamikę postępowań i większą odpowiedzialność za terminowe i kompletne przygotowanie odwołania. W praktyce oznacza to:
- konieczność szybkiego reagowania po stwierdzeniu naruszenia przepisów PZP,
- przygotowanie kompletnej dokumentacji i dowodów już na etapie odwołania,
- świadomość, że wniesienie odwołania nie zawsze wstrzymuje postępowanie, więc trzeba rozważyć środki tymczasowe,
- potrzebę wsparcia ekspertów prawnych – zarówno w zakresie przygotowania odwołania, jak i monitorowania postępowania przed KIO.
Dzięki profesjonalnemu wsparciu kancelarii lub doradcy specjalizującego się w zamówieniach publicznych przedsiębiorca może skutecznie zabezpieczyć swoje interesy, minimalizując ryzyko odrzucenia odwołania z powodów formalnych lub merytorycznych.
Postępowanie odwoławcze przed KIO jest jednym z najważniejszych narzędzi ochrony wykonawców w procedurach zamówień publicznych. Obecnie procedury są już złożone, a planowane zmiany w 2026 r. wprowadzą dodatkowe wymogi związane z terminami, elektronicznym obiegiem dokumentów i szczegółowym uzasadnieniem odwołań.
Przedsiębiorcy powinni przygotować się do nowych regulacji, a w praktyce najlepszym rozwiązaniem jest powierzenie sprawy profesjonalistom, którzy zapewnią terminowe i merytorycznie poprawne odwołania, minimalizując ryzyko strat i problemów prawnych.